Tăng tiêu dùng thấp hơn tăng GDP

Báo cáo tình hình kinh tế xã hội quí 2-2023 và sáu tháng đầu năm 2023 cho thấy tổng sản phẩm trong nước (GDP) quí 2-2023 ước tính tăng 4,14% so với cùng kỳ năm trước, chỉ cao hơn tốc độ tăng 0,34% của quí 2-2020 trong giai đoạn 2011-2023.

GDP sáu tháng đầu năm 2023 tăng 3,72% so với cùng kỳ năm trước, chỉ cao hơn tốc độ tăng 1,74% của sáu tháng đầu năm 2020 trong giai đoạn 2011-2023.

Xét về sử dụng GDP sáu tháng đầu năm 2023, tiêu dùng cuối cùng tăng 2,68% so với cùng kỳ năm trước; tích lũy tài sản tăng 1,15%; xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ giảm 10%; nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ giảm 13,20%.

Tuy xuất, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ đều giảm so với cùng kỳ năm trước, nhưng chênh lệch xuất, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ rất cao – khoảng 10 tỉ đô la Mỹ theo giá hiện hành và đóng góp vào tăng trưởng đến 63,45%.

Về hàng hóa: Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 6-2023 ước đạt 29,3 tỉ đô la, tăng 4,5% so với tháng trước và giảm 11,4% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung sáu tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 164,45 tỉ đô la, giảm 12,1% so với cùng kỳ năm trước.

Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 6-2023 ước đạt 26,71 tỉ đô la, tăng 2,6% so với tháng trước và giảm 16,9% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung sáu tháng đầu năm 2023, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 152,2 tỉ đô la, giảm 18,2% so với cùng kỳ năm trước. Xuất siêu hàng hóa sáu tháng đầu năm 2023 là 12,25 tỉ đô la.

Về dịch vụ: Tính chung sáu tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu dịch vụ ước đạt 8,8 tỉ đô la, tăng 99,5% so với cùng kỳ năm trước; kim ngạch nhập khẩu dịch vụ ước đạt 12,9 tỉ đô la (trong đó đã tính phí dịch vụ vận tải và bảo hiểm của hàng hóa nhập khẩu là 3,8 tỉ đô la), giảm 0,8% so với cùng kỳ năm trước. Nhập siêu dịch vụ sáu tháng đầu năm 2023 là 4,1 tỉ đô la.

Tính chung chênh lệch xuất, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ sau khi điều chỉnh c.i.f và f.o.b khoảng 10 tỉ đô la. Chênh lệch xuất, nhập khẩu hàng hóa cao là do xuất siêu của khu vực FDI quá lớn với khoảng 21 tỉ đô la, trong khi đó khu vực kinh tế trong nước nhập siêu khoảng 9 tỉ đô la.

Về tiêu dùng cuối cùng của dân cư, quí 2-2023 và sáu tháng đầu năm 2023 có tốc độ tăng trưởng thấp hơn tốc độ tăng trưởng GDP (quí 2: 2,41% và 4,14%; sáu tháng: 2,68% và 3,72%).

Cơ cấu tiêu dùng cuối cùng trong GDP theo phương pháp sản xuất có vẻ như không thay đổi nhiều – khoảng 59% GDP, nhưng nếu so với GDP theo phương pháp sử dụng cuối cùng thì tỷ lệ này của cả quí 2 và sáu tháng chỉ là 56% GDP. Điều này phần nào cho thấy tiêu dùng cuối cùng đang trầm lắng

Về tích lũy tài sản, quí 2-2023 và sáu tháng đầu năm 2023 chỉ tăng tương ứng 2,11% và 1,15%. Trong đó, tích lũy tài sản cố định quí 2 và sáu tháng tăng rất nhẹ, tương ứng 2,9% và 1,7%; chú ý là tích lũy tài sản lưu động quí 2 và sáu tháng giảm tương ứng 10,4% và 7,06%. Tỷ lệ tích lũy gộp tài sản so với GDP từ phía cầu chỉ khoảng trên 29%.

Ở phía cung: Chỉ số tiêu thụ toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo sáu tháng đầu năm 2023 giảm 2,2% so với cùng kỳ năm. Trong khi đó chỉ số tồn kho toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo ước tính tại thời điểm 30-6-2023 tăng 19,9% so với cùng thời điểm năm trước.

Do giá trị sản xuất ngành công nghiệp bằng doanh thu tiêu thụ cộng chênh lệch sản phẩm tồn kho và dở dang nên giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp sáu tháng đầu năm 2023 ước tính tăng 0,44% so với cùng kỳ năm trước (quí 1 giảm 0,8%; quí 2 tăng 1,56%).

Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 0,37% (quí 1 giảm 0,49%; quí 2 tăng 1,18%), đóng góp 0,1 điểm phần trăm vào mức tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế.

Những điều này cho thấy tăng trưởng GDP quí 2-2023 và sáu tháng đầu năm 2023 cơ bản vẫn do khu vực FDI mang lại, hầu như không lan tỏa gì đến khu vực kinh tế trong nước, có cảm giác có hai nền kinh tế trong một đất nước.

Cũng may là Chính phủ đã kịp thời nhận thấy vấn đề nên bên cạnh việc Quốc hội giảm thuế giá trị gia tăng từ 10% xuống còn 8% với nhiều hàng hóa, dịch vụ từ 1-7-2023 đến 31-12-2023, Chính phủ tiếp tục hỗ trợ cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp, người dân trong năm 2023.

Bộ Tài chính đã quyết định tiếp tục thực hiện việc giảm các khoản phí, lệ phí trong năm 2023. Cụ thể: tiếp tục giảm mức thu từ 10-50% so với mức thu hiện hành đối với 36 khoản phí, lệ phí. Thời gian áp dụng từ 1-7-2023 đến 31-12-2023.

Tuy có một chút mừng nhưng cũng giật mình vì ngoài các khoản thuế gián thu, trực thu còn nhiều kiểu phí, lệ phí, tiền phạt do những quy định vô lý, đẩy khó khăn cho doanh nghiệp (như doanh nghiệp phải giải trình hóa đơn theo yêu cầu của cơ quan thuế khi doanh nghiệp bên bán bỏ trốn), khiến giá cả hàng hóa trong nước không thể cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu, doanh nghiệp lao đao và người dân quá tải với gánh nặng thuế, phí.

theo Bùi Trinh - Báo Kinh tế Sài Gòn